Ξεπερασμένος ο φεμινισμός;

Γράφει ο Ανδρέας Αθανασίου

Το σύγχρονο πλαίσιο…

Ο 21ος αιώνας μπορεί να θεωρηθεί σύγχρονος και κανονικά οι οποιεσδήποτε διακρίσεις στην κοινωνία θα έπρεπε να ανήκουν στο παρελθόν. Τι γίνεται όμως όταν το χάσμα μεταξύ των φύλων παραμένει υπαρκτό; Μιλώντας για αυτές τις διακρίσεις η σημερινή κοινωνία αναντίλεκτα κουβαλάει ακόμα το στίγμα της πατριαρχίας πράγμα, που είναι πρόδηλο σε διάφορους τομείς.

Μελέτες, δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης της άποψης…

Οι μελέτες που αφορούν την θέση της γυναίκας στην εργασία δείχνουν πως ακόμη δεν έχει εξαλειφθεί η ανισότητα και το χάσμα μισθού μεταξύ των δύο φύλων. Συγκεκριμένα, σε μια έρευνα της Eurostat, για το έτος 2021, όπου εξετάστηκε η διαφορά των μέσων ακαθάριστων αποδοχών μεταξύ ανδρών και γυναικών φάνηκε πως οι γυναίκες στην Κύπρο αμείβονταν 10.1% λιγότερο με μέτρο σύγκρισης το ανδρικό εισόδημα. Στην επικείμενη έρευνα υπάρχουν ακόμη στατιστικά και για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν συγκρίνει κάποιος τη θέση που είχε το γυναικείο φύλο στον οικονομικό τομέα και τις απολαβές πριν π.χ. 50 χρόνια ναι, σίγουρα υπήρξε μεγάλη βελτίωση στον εργασιακό τομέα. Υπάρχουν όμως ακόμη περιθώρια προόδου και αναδιάρθρωσης. Είναι επομένως αναγκαίες οι πιέσεις που πρέπει να ασκηθούν από τα φεμινιστικά κινήματα για άμβλυνση του χάσματος ούτως ώστε να μην υπάρχει καμία διάκριση στο έργο που επιτελούν τα δυο φύλα αλλά να αντιμετωπίζονται δίκαια και ίσα.

Η έμφυλη ανισότητα γίνεται πιο αντιληπτή όταν ανατρέξει κάποιος στα στοιχεία που δείχνουν περιστατικά παρενόχλησης εις βάρος των γυναικών στην Κύπρο. Από το 2016 μέχρι και το 2020 καταγγέλθηκαν στην αστυνομία 5561 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας,. Τα είδη βίας χωρίζονταν σε σωματική βία το 62,45%, ψυχολογική βία το 35,03%, και σεξουαλική το 2,52%. Οι αριθμοί φανερώνουν πως το πρόβλημα είναι υπαρκτό, συχνό και αυξανόμενο, ενώ γνωρίζουμε πως πολλές είναι και οι περιπτώσεις που έχει ασκηθεί βία αλλά δεν έχει γίνει κάποια καταγγελία. Σχετικά με το τελευταίο χρειάζεται να κάνουμε μια αναφορά σ’ αυτό που ονομάζεται κουλτούρα βιασμού. Το θύμα πολλές φορές φοβάται να προβεί σε καταγγελία λόγω του ότι υπάρχουν ακόμα οι σεξιστικές αφηγήσεις και αντιλήψεις στην κοινωνία οι οποίες δικαιολογούν τις πράξεις του θύτη και όχι του θύματος(!) Είναι λοιπόν ο φεμινισμός αυτός που θα δώσει το έναυσμα για τη μόρφωση της κοινωνίας σχετικά με τα θέματα του σεξισμού και του σωστού τρόπου συμπεριφοράς. Ο ακτιβισμός με κινήματα όπως το ‘MeToo’ φάνηκε να λειτουργεί θετικά. Αρκετές γυναίκες βρήκαν το θάρρος να μιλήσουν για την βία που έχουν υποστεί.

Πολιτικός τομέας, η ανάγκη για εδραίωση

Η γυναικεία υποαντιπροσώπευση μπορεί να θεωρηθεί παράγοντας που καθιστά αναγκαία την παρουσία του φεμινισμού στα πολιτικά δρώμενα. Οι γυναίκες ναι μεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν το δικαίωμα ψήφου που για αιώνες δεν είχαν όμως η μειωμένη συμμετοχή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων θεωρείται λίγο ή πολύ αυτονόητη μέχρι και σήμερα. Η Κύπρος ιδιαίτερα βρίσκεται στην 108η θέση κατάταξης του πίνακα συμμετοχής γυναικών στα εθνικά κοινοβούλια με το ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών να βρίσκεται στο 21.4%. Στο Υπουργικό Συμβούλιο το ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών είναι στο 9%, και με χώρες που για πολλούς θεωρούνται πολιτισμικά κατώτερες να βρίσκονται σε πιο ψηλές θέσεις του πίνακα όπως π.χ η Τουρκία, η Σομαλία, το Σουδάν κ.α. Υπό αυτό το πρίσμα ο ακτιβισμός των γυναικών μπορεί να θεωρηθεί ως η κινητήρια δύναμη στην προώθηση θεσμικών αλλαγών. Η ενίσχυση της εκπροσώπησης των γυναικών αφενός μπορεί να δώσει λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα και αφετέρου να καταπολεμήσει τις παμπάλαιες ιεραρχικές δομές που αφορούν τις σχέσεις των φύλων.

Τέλος, και ας ευχηθούμε να είναι η αρχή

Η άποψη, λοιπόν, πως ο φεμινισμός είναι ξεπερασμένος καταρρίπτεται. Αντιθέτως, παραμένει διαχρονικός και επίκαιρος για την διεκδίκηση ίσων ευκαιριών και την καταπολέμηση κοινωνικών προβλημάτων.